Toen in 79 na Christus de Vesuvius in actie schoot, werd er meer van de kaart geveegd dan enkel het alom bekende Pompeii.
Zo lag er bijvoorbeeld aan de andere kant van de vulkaan, zo’n 17 km van Pompeii, Herculaneum, een kleine stad die naar alle waarschijnlijkheid zo’n 5.000 bewoners telde.
Herculaneum en de uitbarsting van de Vesuvius
Toen op die warme augustusdag in het jaar 79 het onheil losbarstte, bracht de wind de eerste vlagen van as en puim naar Pompeii. Dat gaf de bewoners van Herculaneum meer tijd om de stad te ontvluchten. Pas tegen de avond, toen ook de binnenwanden van de vulkaan het begaven, kwam een golf van kokende lava en modder vrij die de stad onder een laag van 20 meter als een gulzig monster opslokte.
De herontdekking van Herculaneum
Doorheen de jaren en eeuwen versteende de modder tot beton, en de tijd deed vergeten. Op de plaats van het oude Herculaneum herrees een nieuwe stadje, Resina. Niemand wist van het rijke verleden dat er letterlijk in de ondergrond begraven zat (en nog steeds zit), tot 1709, toen bij de aanleg van een waterput toevallig het antieke Herculaneum werd ontdekt.
Toen Karel van Bourbon (koning van Napels van 1735 tot 1759) op zoek was naar enkele originele stukken voor zijn nieuwgebouwde paleis, bedacht hij zich dat enkele Romeinse kunstschatten er niet zouden misstaan. Via schachten werden verschillende beelden en andere artefacten naar boven gehaald.
Het zou tot 1927 duren eer de officiële opgravingswerken op de site van start zouden gaan. Van de in totaal 20 ha zijn er nu zowat 5 ha opgegraven. En voorlopig blijf het hier ook bij. De gebetonneerde modderlaag en het feit dat de oude stad ondertussen volledig overbouwd is, maken verdere opgravingen quasi onmogelijk. Wat er allemaal nog in de grond steekt, spreekt alleen maar tot de verbeelding.
Wat maakt Herculaneum zo bijzonder?
De dikke modderlaag heeft een zeer bijzonder gevolg voor de nalatenschap van de stad. De laag vormde als het ware een vacuüm deksel, waardoor alles wat er in werd “opgesloten” zeer goed bewaard gebleven is, ook organische materiaal. Archeologen hebben resten van kaas, brood, fruit, kledij… teruggevonden, weliswaar in verkoolde vorm. Niets kan nu eenmaal ontsnappen aan een modder- en lavavloed van 500-550°C.
Helaas geldt dat ook voor de slachtoffers die er niet in geslaagd waren om op tijd uit de stad weg te vluchten. In 1982 werden in de boothuizen ter hoogte van de toenmalige kustlijn een 300-tal skeletten gevonden. Allicht zochten deze mensen een uitweg langs de zee. Ze stierven een gruwelijke dood, levend gekookt in de alles verschroeiende moddergolf.
Herculaneum is minstens even interessant als grote zus (of broer?) Pompeii. De site is zeer compact en overzichtelijk en het vraagt niet erg veel verbeelding om je het bruisende leven van de stad voor te stellen: het geratel van de karren over de kasseien, het gedrang van hongerige burgers voor een snelle hap in één van de vele fastfood-restaurantjes (de toonbanken en amforen zijn nog te zien), de devotie voor de goden, het leven van de gegoede burgers in hun rijkelijke villa’s built to impress…
In één winkel is de volledige houten balustrade nog zichtbaar. Tientallen amforen wachten bijna 2000 jaar later nog steeds op klanten. Muurschilderingen proberen om je te overtuigen om op politicus X te stemmen. Het is allemaal zo herkenbaar. En 2 millennia oud.
Er gaat heel wat door mijn hoofd wanneer ik door de stad wandel. Hoe komt het bijvoorbeeld dat al die architecturale kennis na de val van het Romeinse Rijk verloren is gegaan? Herculaneum had rioleringen, ingenieuze systemen voor proper water, publieke sanitaire voorzieningen in de vorm van thermen… In de middeleeuwen leefden we weer als ratten. Toekomst betekent niet vanzelfsprekend vooruitgang.
Herculaneum of Pompeii?
Probeer beide te doen! Herculaneum is kleiner en compacter dan Pompeii en in het algemeen zijn de restanten ook in betere staat.
Pompeii heeft dan weer haar grootte als enorm voordeel.
Begeleide uitstappen en excursies naar Herculanum
Praktische tips voor jouw bezoek aan Herculaneum
- Je hebt ongeveer 2-3 uur nodig om de stad te bezichtigen. Niet alle huizen en plekken zijn altijd toegankelijk, dus check best voor je bezoek de website. Of vraag het aan de persoon aan de kassa.
- Ann en ik hebben de site bezocht met www.pompeiin.com. Gids-archeoloog Giancarlo vertelde honderduit over het dagelijkse leven in de stad, de structuur van de Romeinse villa (alle leerboeken Latijn zijn de revue gepasseerd, van vestibulum tot het peristylium) en de verschillende bijzondere plekken in de stad. Het was een enorme meerwaarde voor ons bezoek.
- Adres voor de (kleine ondergrondse) parking: Giardino degli scavi di Ercolano, 80056 Ercolano.
- De site is ook gemakkelijk (en goedkoop!) te bereiken vanuit Napels met de metro. Neem de Circumvesuviana Naples-Sorrento of de Circumvesuviana Naples-Poggiomarino en stap uit aan de halte Ercolano. Het is niet ver wandelen tot de site. Je hoeft enkel de mensenmassa te volgen…
- Toegangsprijs: 11 euro. Ben je van plan om ook Pompeii, Oplontis, Boscoreale en Stabiae te bezoeken in de komende 3 dagen, dan loont het de moeite een combi-ticket te nemen (20 euro).
- Meer info: www.pompeiisites.org
- Deze blogpost maakt deel uit van een rondreis van 9 dagen doorheen de ruime regio rond Napels. Lees hier mijn uitgestippelde reisroute.
Meer Herculaneum bij Bol.com
Docu over Herculaneum
In dit bericht zitten affiliate links verwerkt. Koop je via deze links, dan krijg ik op het bedrag een kleine commissie. Dit heeft geen enkele invloed op de prijs voor jou als koper, maar steunt mij wat bij het onderhoud van de site :-). Dank je wel!
